Dünya Sağlık Örgütü mpox virüsü açıklaması

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), isimle ilgili damgalanma ve ırkçılık endişelerini öne sürerek, eski terim olan maymun çiçeği teriminin yerine virüse mpox adını verdi.

Mpox (maymun çiçeği) nedir?

Mpox (veya maymun çiçeği), maymun çiçeği virüsünün neden olduğu bir hastalıktır. Mpox'lu kişinin dokunduğu eşya ve yüzeyler yoluyla insanlar arasında ve bazen de çevreden insanlara yayılabilen viral bir enfeksiyondur. Maymun çiçeği virüsünün bazı vahşi hayvanlar arasında mevcut olduğu ortamlarda, enfekte hayvanlardan onlarla temas eden kişilere de bulaşabilir.

Küresel uzmanlarla yapılan bir dizi istişarenin ardından DSÖ, maymun çiçeğinin eşanlamlısı olarak yeni tercih edilen "mpox" terimini kullanmaya başladı. Bu kararın arka planı hakkında daha fazla bilgiyi buradan okuyun.

Mpox'un belirtileri nelerdir?

Mpox bir dizi belirti ve semptomlara neden olabilir. Bazı kişilerde semptomlar daha az şiddetliyken, bazılarında daha ciddi hastalık gelişebilir ve bir sağlık kuruluşunda bakıma ihtiyaç duyulabilir. Tipik olarak daha şiddetli semptomlar yaşama riski daha yüksek olanlar arasında hamile kişiler, çocuklar ve tedavi edilmemiş ve ilerlemiş HIV hastalığı olan kişiler de dahil olmak üzere bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler yer alır.

Mpox'un yaygın semptomları arasında 2-4 hafta sürebilen bir döküntü bulunur. Bu durum ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, sırt ağrısı, düşük enerji ve lenf bezlerinin (lenf düğümleri) şişmesi ile başlayabilir veya bunları takip edebilir. Döküntü kabarcıklara veya yaralara benzer ve yüzü, avuç içlerini, ayak tabanlarını, kasıkları, genital ve/veya anal bölgeleri etkileyebilir. Bu lezyonlar ayrıca ağızda, boğazda, anüste, rektumda veya vajinada veya gözlerde de bulunabilir. Yaraların sayısı bir ila birkaç bin arasında değişebilir. Bazı kişilerde rektumda şiddetli ağrıya neden olabilecek iltihaplanma (proktit) ve ayrıca idrar yapmada zorluklara neden olabilecek cinsel organ iltihabı gelişir.

Çoğu durumda mpox semptomları, ağrı veya ateş için ilaç tedavisi gibi destekleyici bakımla birkaç hafta içinde kendiliğinden kaybolur. Ancak bazı kişilerde hastalık şiddetli olabilir veya komplikasyonlara ve hatta ölüme yol açabilir. Yeni doğan bebekler, çocuklar, hamile kişiler ve altta yatan bağışıklık yetersizliği olan kişiler, daha ciddi mpox hastalığı ve ölüm açısından daha yüksek risk altında olabilir.

Mpox'a bağlı ciddi hastalık, daha büyük, daha yaygın lezyonları (özellikle ağızda, gözlerde ve cinsel organlarda), deride ikincil bakteriyel enfeksiyonları veya kan ve akciğer enfeksiyonlarını içerebilir. Komplikasyonlar arasında cilt lezyonlarından kaynaklanan ciddi bakteriyel enfeksiyon, beyni etkileyen mpoks (ensefalit), kalp (miyokardit) veya akciğerler (zatürre) ve göz problemleri yer alabilir. Şiddetli mpox hastası olan kişiler, lezyonların ciddiyetini azaltmak ve iyileşme süresini kısaltmak için hastaneye yatmayı, destekleyici bakımı ve antiviral ilaçları gerektirebilir.

Mevcut verilere göre mpox'lu kişilerin %0,1 ila %10'u öldü. Farklı ortamlardaki ölüm oranlarının, sağlık hizmetlerine erişim ve altta yatan bağışıklık sisteminin baskılanması gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak farklılık gösterebileceğini unutmamak önemlidir.

Mpox'un tedavisi var mı?

Çiçek hastalığına yönelik terapötikler üzerine uzun yıllardır yapılan araştırmalar, mpox tedavisinde de yararlı olabilecek ürünlerin geliştirilmesine yol açmıştır. Çiçek hastalığını tedavi etmek için geliştirilen bir antiviral (tekovirimat), Ocak 2022'de Avrupa İlaç Ajansı tarafından istisnai durumlarda mpox'un tedavisi için onaylandı. Mpox salgını bağlamında bu terapötiklerle ilgili deneyimler artıyor ancak hala sınırlı. Bu nedenle, bunların kullanımına genellikle bir klinik araştırmaya veya genişletilmiş erişim protokolüne kayıt ve bunların gelecekte en iyi şekilde nasıl kullanılacağına ilişkin bilgiyi geliştirecek bilgilerin toplanması eşlik eder.

DSÖ, özellikle şiddetli semptomları olan veya kötü sonuç riski altında olabilecek kişiler (bağışıklık sistemi baskılanmış olanlar ve ilerlemiş HIV hastalığı olan HIV ile yaşayan kişiler gibi) için az sayıda tekovirimat tedavisini insani kullanıma sunmuştur.

Mpox'a karşı bir aşı var mı?

Mpox'a karşı üç aşı vardır. Yıllar süren araştırmalar, çiçek hastalığı adı verilen, ortadan kaldırılmış bir hastalık için daha yeni ve daha güvenli aşıların geliştirilmesine yol açtı. Bunlardan üçü (MVA-BN, LC16 ve OrthopoxVac) mpox'un önlenmesi için de onaylanmıştır. Yalnızca risk altında olan kişilerin (örneğin mpox hastası olan biriyle yakın temasta bulunan biri veya mpox'a maruz kalma riski yüksek olan bir gruba ait olan biri) aşılanması düşünülmelidir. Toplu aşılama şu anda önerilmemektedir.

Toplumunuzda devam eden bir salgın nedeniyle mpox'a maruz kalma riskiniz yüksekse, kullanabileceğiniz aşı seçenekleri hakkında sağlık uzmanınızla görüşün. DSÖ şu anda mpox hastası olan biriyle yakın temasta bulunan kişiler veya mpox'a maruz kalma riski yüksek olan bir gruba ait kişiler için aşı önermektedir. Aşılar, toplulukları mpox'a karşı korumak için alet çantamızdaki araçlardan biridir ve diğer halk sağlığı ve sosyal önlemlerle birlikte kullanılmalıdır.

Risk altındaki çoğu insan için mpox aşıları enfeksiyona ve ciddi hastalıklara karşı koruma sağlar. Aşı olduktan sonra mpox'u yakalayıp yaymaktan kaçınmaya dikkat etmeye devam edin. Bunun nedeni, aşı olduktan sonra bağışıklık geliştirmenin birkaç hafta sürmesidir.

Çeşitli aşı etkililik çalışmalarından elde edilen ilk sonuçlar umut verici olup, aşılamanın ardından mpox'a karşı iyi düzeyde bir koruma sağlandığını göstermektedir. Mpox aşılarının kullanımına ilişkin daha ileri çalışmalar, bu aşıların farklı ortamlardaki etkinliği hakkında ek bilgi sağlayacaktır. Aşıların mpox'a karşı sağladığı koruma konusundaki anlayışımız gelişmeye devam ediyor.

https://www.dunyasondakika.com